|
Tussen 2014 en 2018 herdenken wij in België De Grooten Oorlog of Eerste Wereldoorlog (1914-1918). De Vredesroute is een fietstocht die ons laat kennis maken met de frontlijn rondom Ieper, één van de meest beruchte slagvelden van de Eerste Wereldoorlog. We vertrekken aan de Menenpoort in Ieper, wellicht het bekendste Brits oorlogsmonument uit WOI. Deze poort draagt de namen van 54.896 Britse Gemene-best-soldaten. Als eerbetoon aan de honderdduizenden gesneuvelden wordt sedert 1928 onder de machtige gewelven van de Menenpoort iedere avond om 20u de "Last Post" geblazen. |
|
Tientallen militaire begraafplaatsen langsheen de tocht vormen evenveel stille getuigen van de dramatische tol die de "grooten oorlog" hier eiste. Sommigen liggen intiem verscholen tussen de velden, anderen maken indruk door hun omvang. |
|
De Commonwealth War Graves Commission besliste dat zowel officieren als gewone manschappen zouden blijven rusten waar ze oorspronkelijk begraven werden. Ieder kreeg een identieke grafsteen . |
|
Na de oorlog stond een groep jonge architecten, die pas van het front waren teruggekeerd, voor het kerkhofontwerp in. Alle Britse oorlogskerkhoven zijn volgens eenzelfde patroon aangelegd, met eenvormige, uit witte Portlandsteen gehouwen zerkjes. |
|
Op iedere begraafplaats staat een groot stenen kruis met een bronzen zwaard, "The Cross of Sacrifice", en meestal ook een grote stenen blok, een soort altaar: "The Stone of Remenbrance". In deze steen staat gebeiteld " Their name liveth for evermore", een tekst van R. Kipling, de auteur van Jungle Book wiens enige zoon op deze slagvelden sneuvelde. |
|
Met zijn 11.956 graven is het indrukwekkende Tyne Cot Cemetry het grootste Brits soldatenkerkhof. De achterzijde van het oorlogskerkhof wordt volledig ingenomen door het Missing Memorial, na de Menenpoort het grootste Brits gedenkteken voor de vermisten. In zijn muren staan de namen gegrift van 34.957 soldaten. |
|
De Eerste Slag om Ieper begon op 21 oktober 1914 met de Slag om Langemark. Hier stond het 26e Duitse reservekorps oog in oog met de Britse en Franse troepen. Een wezenlijk onderscheid tussen beide vijandige legers was dat het Duitse reservekorps was samengesteld uit universiteitsstudenten die zich als oorlogsvrijwilliger hadden aangemeld en na een zeer korte opleiding op het front werden ingezet. Ze kwamen er te staan tegenover de meest geharde beroepssoldaten van Groot-Brittanië, de eeuwenoude Schotse garderegimenten die beschouwd werden als de beste "Rifle men" ter wereld. |
|
Twee gietijzeren poorten geven toegang tot deze door zijn soberheid indrukwekkende begraafplaats, waar 44.234 gesneuvelden een laatste rustplaats vonden. Het Deutsche Soldatenfriedhof wordt ook "Studentenfriedhof" genoemd omdat 3.000 studentenvrijwilligers hier begraven liggen. |
|
Het Alter Friedhof wordt gedomineerd door een bronzen beeldengroep van vier rouwende soldaten. |
|
De sobere opbouw, de sombere kleuren, de eentonige rechtlijnigheid van de grasvelden, hagen, bomen en muren geven aan dit oorlogskerkhof een uitgesproken triest-nostalgische sfeer die weinigen onberoerd zal laten. |
|
Wanneer we bijna terug in Ieper zijn komen we nog langs het Essex Farm Cemetry. Hier staat een gedenksteen voor John Mac Crae. De dichter John Mac Crae was een Canadese legerarts die in oktober 1914 als vrijwilliger aan het Vlaamse front terechtkwam. Hij werkte in een noodhospitaal nabij de plaats die door de Britten de "Essex Farm" werd genoemd omdat de daar gelegerde troepen voornamelijk uit Essex afkomstig waren. Hier schreef John Mac Crae zijn gedicht "In Flanders Fields" tijdens een moment van rust op een lentedag in 1915, toen de klaprozen rood bloeiden rondom zijn veldhospitaal en tussen de kruisjes van de naastliggende begraafplaats. Hij hield het gedicht een tijdje bij en zond het dan naar een Engels weekblad dat het publiceerde. |
|
De weerklank was bijzonder groot; in minder dan geen tijd kenden vele soldaten het gedicht uit het hoofd. |
|
Het gedicht is uitgegroeid tot een zinnebeeld van offer en dood en maakte de simpele Vlaamse klaproos tot een internationale vredesbloem.
(info: vredesroute Provincie West-Vlaanderen) |
"als ge van ze leven in de westhoek passeert
deur regen en noorderwinden
keert omme den tied als g'alhier passeert
den dood ga j'hier were vinden
ja 't is den oorlog da'j hier were vindt
en 't graf van duizend soldaten
altijd iemands voader altijd iemands kind
duizend en duizend soldaten
duizend en duizend soldaten
duizend en duizend soldaten
(uit: Duizend soldaten/Willem Vermandere)