Souvenirs van april....

Vroeger was april de maand van de grote schoonmaak. Niet dat ik
tijdens deze maand constant als een Tante Kaat door het huis loop
maar het zit er toch nog altijd een beetje ingebakken. Her en der in huis
worden kasten en laden extra goed opgeruimd. Tijdens zo'n opruimactie
in mijn quiltkamer kwam ik dit applicatieblok tegen. Deze quilt staat
in het nummer juli/aug 2003 van Quiltmania. Er was geen patroon van
 deze quilt dus heb ik het blok zelf uitgetekend. Appliqueren is nooit mijn
favoriete bezigheid geweest en dat is dan ook aan dit blok te zien -:))
Omdat ik de kleuren en het patroon erg mooi vind heb ik besloten om er
een mooi quiltpatroon overheen te zetten. Het zal dus bij dit ene
oefenblok blijven. Misschien dat ik het wel ga inlijsten als het helemaal
klaar is.

Ook deze maand heb ik weer van enkele "Zeroes - Heroes" gemaakt.
Het gekke is dat wanneer ik met zo'n lelijk lapje bezig ben er toch weer
ideetjes ontstaan om dit lapje nog te gebruiken.

Zo heb ik het lapje van het vorige huisje ook in dit
"Little blue house" quiltje gebruikt. 

Ook aan de "Lone Star" American Style quilt is deze maand weer hard
gewerkt. Nog twee sterpunten en dan is de cirkel gesloten.

Quiltsteekjes worden ook aan mijn driehoekjesquilt gezet.
Het valt nog niet mee om deftige quiltsteekjes te maken met
zoveel naadjes van al die kleine driehoekjes. Het einde is nog
lang niet in zicht maar steekje per steekje moet het toch ooit 
lukken.

Tijdens het opruimen bekijk ik ook welke boeken ik nu
eens definitief weg wil doen. Als er ook maar een glimp
van een quilt instaat dan blijft het boek hier -:)!!

En omdat de boeken naast de stofjes liggen is de verleiding om
nieuwe stofcombinaties te zoeken altijd groot!

Ook "Casa Rosalia" ontkwam niet aan de lenteschoonmaak.
Het kleine meisje heeft hier flink de handen voor uit de
mouwen gestoken. Twee jaar geleden kroop ze zelf nog in zo'n
kamertje van haar huisje. Nu gaat ze aan de slag met stofdoek
en stofzuiger. Wat geweldig om het opgroeien van die kleintjes
van zo dichtbij te kunnen meemaken.

Toen iedereen moe maar voldaan was van al dat opruimen vertrokken
Omi en Opi voor enkele dagen op vakantie. Onze vrienden D&I hadden
een mooi programma uitgewerkt voor een vijfdaags bezoek aan Polen.
We vlogen naar Warschau voor een tweedaags bezoek aan deze stad.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Warschau , dat ooit zo prachtig
was dat het de bijnaam "Parijs van het Noorden" kreeg, bijna volledig
door de Duitse bezetters verwoest. Maar er geschiedde een wonder:
een paar jaar later hadden de burgers hun kerken, paleizen en het
Oude Stadsplein getrouw heropgebouwd. 
Ondertussen richt de stad zich helemaal naar de toekomst.
Hier zie je oud en nieuw naast elkaar. 

Nadien reden we naar Kraków waar we drie dagen zouden verblijven.
Dit is de Jagiellonische Universiteit. Het is de oudste universiteit van
Polen en na de universiteit van Praag de oudste van Centraal Europa.
Enkele oud studenten van deze universiteit zijn Copernicus en
Paus Johannes Paulus II.

Vanuit Kraków is het ongeveer anderhalf uur rijden naar Auschwitz.
Als je Auschwitz wil bezoeken onder begeleiding van een gids trek
je er best een ganse dag voor uit. 

Als je een bezoek aan Auschwitz plant dan is het zeker aan te raden
om er op voorhand wat over te lezen. Toen wij er waren scheen de
zon uitbundig, we hoorden de vogeltjes fluiten, de bezoekers waren
allemaal zeer ingetogen zodat er een héél serene sfeer hing. Een sfeer
waarbij je je moeilijk kan inbeelden wat er zich daar allemaal
heeft afgespeeld. Thuisgekomen heb ik het boek
 " De fotograaf van Auschwitz" gelezen. Zeker nodig om je maar een
 fractie te kunnen voorstellen van de gruwelijkheden die de gevangenen
hebben moeten ondergaan.

Je kan je in de steden goed behelpen met de Engelse taal.
Aan lekker eten en drinken geen tekort daar. We hebben er
erg leuke plekjes en restaurantjes ontdekt. 

Altijd leuk om in zo'n fotohokje te gaan zitten en wat
gekke bekken te trekken -:)

"Pareidolia"
is een psychologisch verschijnsel waarbij een mens een herkenbaar
beeld meent te herkennen, in een op zichzelf willekeurige waarneming.
Bijvoorbeeld het herkennen van dieren of gezichten in stapelwolken.
Enkele maanden geleden kwam ik een artikeltje tegen over pareidolia.
Sindsdien ben ik zoek naar dit verschijnsel. Veel succes had ik nog niet,
totdat ik in Auschwitz/Birkenau was.
Het eerste voorbeeld kwam ik tegen op de grond in een van de
blokken van Auschwitz.

Het tweede voorbeeld zag ik in de gaskamer in Auschwitz.

Het derde voorbeeld zag ik op de deur van een van de houten
barakken in Birkenau.

Nu alle griepvirussen bedwongen zijn heb ik de draad van mijn
"Walk with me" project ook weer opgepakt.

Als ik het aantal kilometers die we in Polen hebben gewandeld
erbij optel dan heb ik de opgelopen achterstand van de voorbije
maanden ruimschoots ingehaald.
De maand mei staat voor de deur en daarin hebben we iets moois
te vieren. Maar dat souvenirtje ontdekken jullie op het einde van die
maand wel weer.
Groetjes Liliane

Auschwitz en Birkenau...

Het is vrijdagmorgen 20 april en samen met onze vrienden D&I
zijn we onderweg voor een bezoek aan de vernietigingskampen
Auschwitz en Birkenau. We sluiten er om 9u30 aan bij een groep
met een Duitstalige gids. Een staalblauwe lucht en een uitbundige zon
maken dat dit een perfecte dag is voor een toeristische uitstap, alleen
heeft onze bestemming een gitzwart dieptepunt nagelaten in de
geschiedenis van de mensheid!

In tegenstelling tot wat ik verwacht had ligt het kamp Auschwitz
vlakbij de bewoonde wereld. Ik dacht dat het veel meer afgelegen
zou liggen. Ook de ingangspoort met de bekende spreuk ligt een
eind verder op het terrein. Meerdere concentratiekampen hadden
destijds de spreuk "Arbeit macht frei" staan bij de ingang om de -
in de ogen van de nazi's- luie Joden aan te sporen hard te werken.
Omdat de originele spreuk op 18 december 2009 gestolen werd
hangt er nu een replica. Drie dagen na de roof heeft men de spreuk
in drie stukken gezaagd, teruggevonden in Noord Polen. Het origineel
wordt nu op een andere plaats bewaard.

Rudolf Höss, de eerste kampleider van Auschwitz, had zelf een aantal
jaren gevangen gezeten. Hij had ervaren dat fysieke arbeid hem door
 het gevangenschap heen hielp. Het kamp was in eerste instantie een
verlaten kazerne van het Poolse leger en werd aangelegd in april-mei 1940.
De eerste gevangenen waren 728 Poolse politieke gedetineerden.
Zij kwamen aan in juni 1940. In september 1941 experimenteerden de
nazi's voor het eerst met een insectenverdelgingsgas , Zyklon B,
op 850 Russen en Polen.

Hier een zicht op de kampkeuken.
Het aantal gevangenen schommelde tussen 12.000 en 16.000
met een piek van 20.000 in 1942. 

In tegenstelling tot in Birkenau zien we in dit kamp vooral
stenen gebouwen. In sommige van deze blokken zijn nu
exposities ingericht die ons een beeld geven van het dagelijkse
leven van de gevangenen. 

In vrijwel alle door de nazi's beheerde concentratie-en vernietigingskampen
speelde muziek een bijzondere maar overwegend macabere rol.
In 1940 ontstond in Auschwitz het eerste uit gevangenen samengestelde
"orkest". Ook in Birkenau en Monowitz ontstonden allerlei ensembles.
Uiteindelijk zou er binnen het gehele Auschwitz-complex sprake zijn van
in totaal zes orkesten. De Praagse violist Ota Sattler werd gedwongen om
Hot a Jid a Weibele (als een Jood een vrouw had) te spelen, terwijl zijn
vrouw en drie zonen hem in een lange rij passeerden op weg naar de
gaskamer.

Voor de gevangenen gold in het geheel geen vrijaf. Als er niets te sjouwen,
te dragen, te graven of uit te hakken was viel er nog altijd uit de luid-
sprekers de oproep om op de plaats voor het appèl te verschijnen.
Zo'n appèl kon uren duren in regen en wind, in de zwaarste sneeuwval
of onder de blakerende zon. Eén appèl, op 6 juni 1940, heeft 19 u geduurd.

Had er uit een blok 1 gevangene iets gestolen of een vluchtpoging
ondernomen dan werden uit dat blok 10 andere gevangenen
geëxecuteerd. Aan het einde van deze appèlplaats staat de
dodenmuur waartegen duizenden gevangenen werden geëxecuteerd.

Blok 3 is het meest authentieke blok op gans de site. Het meubilair 
en het sanitair is in de staat zoals het toen in gebruik was.
Per dag mogen hier maar drie groepen naar binnen. Voor ons gaat
deze deur vandaag open.

We zien hier vooral slaapplaatsen en sanitaire ruimtes.

Van op een afstand lijkt het alsof er behangpapier op de muren
zit maar van dichtbij zie ik dat het motief een muurschildering
is. Het is zo ongelooflijk fijn aangebracht.

Onder deze verfstreken is nog net een stukje van een
tekening te zien. Misschien heeft een van de gevangenen
zijn moeder/vrouw willen afbeelden nu hij ze zich nog
goed kon herinneren.

Gevangenen legden de harde werkelijkheid in het kamp
in tekeningen vast. Deze werden dan naar buiten gesmokkeld
of onder de gebouwen verstopt als getuigenis voor later.

In blok 4 en 5 zijn er exposities waarin de uitroeiing en de misdaden
tegen de menselijkheid aan bod komen.

Daarna bezoeken we een blok waar achter glazen vensters allerlei
voorwerpen worden getoond. Hier een ruimte vol met lege blikken
van het dodelijke Zyklon B gas. Met één doos Zyklon B kon men
200 mensen vergassen. Op de site van Auschwitz en Birkenau 
waren 5 verbrandingsovens met ieder 3 ingangen in werking.

Hulpstukken, keukengerief, verzorgingsspullen, schoenen, brillen,
koffers, kledij en zelfs een ruimte vol met afgeknipte vrouwenharen.
Twee ton vrouwenhaar werd in Duitse fabrieken tot kabelstrengen,
tapijten, industrieel vilt en garen verwerkt. 

Volgens zijn persoonlijke schattingen maakte Wilhelm Brasse in zijn 
vier jaar als kampfotograaf tussen de 40.000 en 50.000 foto's.
Toen de Duitsers Auschwitz verlieten, riskeerde Brasse zijn leven
door het grootste deel van de foto's die hij zelf had gemaakt van de
vernietiging te redden. Om na de oorlog een bestaan op te bouwen
overwoog Brasse zijn vak als fotograaf te gaan uitoefenen, maar
toen hij een camera in handen kreeg begreep hij dat hem dat nooit 
meer zou lukken. Elke keer als hij in een objectief keek zag hij de
doden van Auschwitz. 
Het boek "De fotograaf van Auschwitz (Luca Crippa en Maurizio Onnis)
beschrijft het verhaal van Wilhelm Brasse als kampfotograaf.

In blok 11 was de kampgevangenis ondergebracht. Wie betrapt werd
op stelen kwam hier terecht. Typisch voor deze gevangenis waren de
sta-cellen. In een ruimte niet groter dan een telefooncel werden drie
tot vier mensen samengezet. Het was er volledig donker en ijskoud.
Vele gevangenen stierven door bevriezing. 

Wie blok 11 binnen ging wist dat hij dit blok niet
levend zou verlaten. Naast de sta-cellen waren er ook
verhonger-cellen. 

In blok 11 vonden ook de eerste vergassingen plaats. Executies en
ophangen volstonden niet langer. De nazi's zochten naar snellere
manieren om de gevangenen uit te roeien. Omdat blok 11 niet geschikt
bleek te zijn voor vergassingen moest een andere oplossing gezocht worden.

De vergassingen werden voortgezet in de grootste ruimte van het
crematorium, dat over een beter ontluchtingssysteem beschikte.
Dit is de ingang van deze gaskamer.

Eerst kwamen de gevangenen in een kale ruimte binnen waar de
vergassing gebeurde. Daarna volgde de verbranding in deze ovens.

Tegenover de gaskamer staat deze houten constructie.
Op deze plek werd de eerste kampleider Rudolf Höss
na zijn proces opgehangen.
Na een drie uur durende rondleiding zijn we hier aan het
eindpunt gekomen. Na een pauze van ongeveer een uur
stappen we met onze gids op de bus richting Birkenau.
De afstand bedraagt ongeveer 3 km.

Birkenau is een gigantisch grote vlakte.
Dit is het befaamde beeld van het treinspoor en bijhorende
gigantische perron. Hier werden duizenden gezinnen uit elkaar
gerukt, om elkaar nooit meer terug te zien.

Na een ellendig lange reis (soms wel 2000 km) in goederenwagons
zonder eten, water, frisse lucht, verwarming of toiletten kwamen
de Joden op dit perron aan. De reis duurde eindeloos maar eenmaal
op het perron moest alles razendsnel gebeuren.

De SS'ers sloegen en schopten als het niet snel genoeg ging.
Wie geschikt was voor de arbeid ging naar rechts, de anderen
links. De tweede groep (vooral vrouwen, kinderen en ouderen)
gingen rechtstreeks hun dood tegemoet.

Waren het in Auschwitz vooral stenen blokken dan
verbleven de gevangenen hier in armoedige houten
barakken. Deze boden totaal geen bescherming
tegen de extreme weersomstandigheden die hier
heersten.

Deze foto staat op exact dezelfde plek als waar ze genomen is.
Dit is een groep gevangenen die pas toegekomen is en die totaal
geen idee hebben wat hen te wachten staat. Ook hier heeft de
kampleiding beslist dat er muziek moet gespeeld worden om
alzo de indruk te geven dat het toch een leuke plek is waar de
mensen terecht zijn gekomen. Onder de gevangenen bevindt zich
de Duits-Joodse jazzmuzikant en gitarist Coco Schumann.
Hij wordt herkend door één van de kampleiders en krijgt
de opdracht om muziek te spelen. Coco Schumann zal
hier de bekende melodie " La Paloma" spelen.
"Midden in de chaos hoorde ik de welbekende melodie "La Paloma".
De smachtende melodie paste helemaal niet bij de hel waarin we
terechtgekomen waren. In de wirwar van mensen raakte ik mijn
ouders en mijn zus kwijt. Het was de laatste dag dat ik samen was
met mijn ouders en mijn zus. La Paloma is een mooie melodie.
Maar voor mij roept hij duistere herinneringen op. Herinneringen
aan vernietiging." (Edith.....)
(Uit: Getuiges van de tijd. Verhalen uit de Holocaust.
Jakob Lothe)

"De sauna"
Hier kwamen geselecteerde werkslaven terecht voor
desinfectie, ontharing en tatoeage in de onderarm
en uitreiking van de gestreepte kampkledij.
De film "The Grey Zone" (2001) vertelt het verhaal van
Dr. Miklos Nyiszli. Hij was de rechterhand van Dr. Mengele,
en hij werkte met de leden van het "Sonderkommando". Dit
waren Joodse gevangenen die door de SS'ers verplicht werden
om te werken in het crematorium. Hun traumatische ervaringen
verplaatsten hun morele besef naar een soort grijze zone.
Een zéér beklijvende film!

Zicht op de inrichting van een houten barak.

Sanitair in een barak. Dit moet een verschrikkelijke plek
geweest zijn. Stel U de geur voor en de ijskoude wind die
's winters door alle spleten naar binnen waait. Uit getuigenissen
van overlevenden blijkt dat de mensen dit soort situaties niet
het ergste vonden. Het ergste was de schrik voor de SS'ers.

Een laagje stro op deze planken en dat moet dan een bed voorstellen.
De vrouwen moesten dit bed met 12 delen.

De volgende vier foto's zijn genomen in "De sauna".
Dit is het lokaal waar al het lichaamshaar van de
geselecteerde werkslaven werd afgeschoren.

Hier een zicht op de doucheruimte.

In deze stoomoventjes werden de kleren van de geselecteerde
werkslaven gedesinfecteerd.

Hier een wand vol met foto's gevonden tussen de bagage die de
gevangenen meedroegen.

Op het terrein bevinden zich verschillende van deze waterputten.
Het lijken vredige vijvertjes maar in deze putten werden de assen
gestort van de verbrande lichamen.

Zelfs nu nog zijn er sporen van deze assen te zien op de
randen van deze waterputten.

Onze gids, die van deze streek afkomstig is, zei dat het zéér
uitzonderlijk was dat de Beskiden bergen te zien zijn.
Birkenau is echt een zéér sombere, vochtige, mistige en
winderige streek. Wanneer de gevangenen de bergen konden
zien dan gaf hen dat een bijzonder blij gevoel. Dan ontstond
er weer hoop om het kamp ooit levend te kunnen verlaten.

"Joden zijn de eeuwige vijand van het Duitse volk en moeten
worden vernietigd. Alle Joden die zich binnen ons bereik bevinden
moeten tijdens de oorlog zonder uitzondering worden vernietigd."
Adolf Hitler
Men schat dat er ongeveer 1,1 miljoen Joden, 70.000 Polen,
20.000 zigeuners, 10.000 Sovjetkrijgsgevangenen en meer
dan 10.000 gevangenen van andere nationaliteiten op de
site van Auschwitz zijn omgekomen.
(Informatie voor deze blogpost komt van de site go2war2
geschreven door Gerd Van der Auwera)
Volgende keer bezoeken we een ander stukje van Polen.
Groetjes Liliane