Lissabon (5)

In de lobby van ons hotel liggen op een tafeltje deze twee boekjes.
Fado en de Azulejos. Twee dingen die niet weg te denken zijn in
Lissabon. Het Museu do Fado hebben we niet kunnen bezoeken
maar het Museu Nacional do Azulejo willen wel heel graag bezoeken.

Dit wordt de laatste activiteit van ons vijfdaags bezoek
aan Lissabon.

Het Museu National do Azulejo is gehuisvest in een klooster
Mosteiro de Madre Deus, dat in 1509 is gesticht op initiatief
van de weduwe van Dom João II, Dona Eleonora. Zij ligt hier
ook begraven.

Er is bewust voor deze locatie gekozen omdat klooster en
kloosterkerk al rijkelijk gedecoreerd waren met tegels.

De allereerste azulejos werden door de Moren in Spanje en
Portugal geïntroduceerd. Nadien begonnen de Portugezen zich
de kunst van het vervaardigen van gekleurde tegels eigen te maken.
Ze ontwikkelden een eigen tegelkunst die bestond uit het ontwerpen
en vervaardigen van tableaus met een voorstelling op een aantal
-soms een zéér groot aantal- verschillende tegels.

In de zeventiende eeuw werden onder de invloed van de Nederlandse
tegelkunst ook tegels met voorstellingen in blauw tegen een witte
achtergrond populair. In de tweede helft van die eeuw kregen Nederlandse
tegelmakers opdrachten uit Portugal om tableaus te vervaardigen- met name
Jan van Oort, die zijn atelier had aan de Reguliersmarkt in Amsterdam,
en Willem van der Kloet, die in tegelbakkerij De Twee Romeinen aan de
Prinsengracht in Amsterdam werkte.

Voor de Portugese opdrachtgevers moesten de Nederlandse
keramisten grote tegeltableaus met voorstellingen in blauw
en wit vervaardigen. De Portugese opdrachtgevers stuurden
hiervoor hun ontwerpen naar Amsterdam.

De Nederlanders werden overigens snel bedankt voor bewezen diensten,
omdat de Portugezen zich zelf gingen toeleggen op de vervaardiging
van vergelijkbare tegeltableaus. 

In de kloosterkerk van het museum is werk te bewonderen van zowel
Van Oort als Van Der Kloet. Na de dood van Jan van Oort in 1699 heeft
Willem van der Kloet zijn werk overgenomen, en dat wreekt zich in
een afwijkende, wat grovere stijl. In de kerk zijn vaak de typische
"Hollandse" landschapsvoorstellingen te zien.

De collectie van het museum geeft een uitgebreid en goed
overzicht van de Portugese azulejokunst. Het hoogtepunt
is een in 1738 door Portugese kunstenaars vervaardigd ruim
23 meter lang overzicht in blauw en wit van het Lissabon van
voor de aardbeving, gezien vanaf de Taag.Een werkelijk
schitterend tableau.

Wanneer ik even in deze binnentuin rondloop zie ik dat er zich
achter de hoge vensters een atelier bevindt. Het is zondag en dus is
het atelier gesloten. Dan maar proberen om foto's te nemen
door de vensters heen.

De vergelijking met mijn eigen quilt"atelier" is snel gemaakt.
Hier een verzameling tegels in houten bakjes. In gedachten
vervang ik de tegels door fat quaters.

Deze stencils kan ik vergelijken met mijn quiltsjablonen.

Net zoals bij een quilttop moet een tegeltableau heel nauwkeurig
opgebouwd worden uit allemaal perfect passende patroondelen.
De vloer doet dienst als designwall.

Mappen vol met patronen en tekeningen.

En als laatste één grote bende op de werktafel.
Haha, dit is zó herkenbaar!!

In de cafetaria van het museum zien we ook een mooi aangepast
tableau.

Hier zien jullie nog enkele tegeltableaus en tegeldecoraties die ik de
voorbije dagen in de stad heb gespot.

Ook typisch zijn de prachtige tegels op de Portugese huizen en
kerken, vooral langs de kust. Iedere huiseigenaar koos een eigen
tegeltje om de gevel mee te bekleden.

Dat levert dikwijls een bonte mix van kleuren en patronen op.
Ik zou een ganse post kunnen wijden aan tegeltjes en patronen
die ik gefotografeerd heb. Quiltinspiratie ligt hier gewoon op straat.

Om deze reeks te beëindigen laat ik jullie nog even meegenieten
van een aantal quiltpatronen die ik in het museum en op straat
ben tegengekomen.

Een gevel in Cascais.

Dit werk was te zien in het museum.
Hoeveel Dear Jane blokjes herken je?

Onze citytrip naar Lissabon is een ongelooflijk fijne belevenis
geweest. Het waren vijf héél intense dagen en toch hebben
we nog veel NIET gezien. De site van Expo '98 en het Oceanário
hebben we niet bezocht. Alsook een aantal musea die zeker nog
de moeite waard waren geweest. Het boek "De witte stad Lissabon"
van Jule Hinrichs was een grote hulp bij het schrijven van dit
verslag. Een aanrader voor wie de stad ook eens wil gaan verkennen.
Groetjes Liliane